• 1.jpg
  • 3a.jpg
  • 22.jpg
  • 2024-07-16.jpg

Astronomiczna wiosna może zaczynać się 20 lub 21 marca. W 2020 roku pierwszy dzień astronomicznej wiosny wypada w piątek, 20 marca. Co ciekawe, z biegiem lat astronomiczny początek wiosny będzie wypadał coraz wcześniej. W 2048 roku prawdopodobnie termin ten przypadnie już na 18.03. Z kolei za niecałe 100 lat, dokładnie w 2102 roku, pierwszy dzień wiosny może wypaść nawet 13 marca.

 

1. Jeśli staniesz na równiku w pierwszy dzień wiosny, zobaczysz, że słońce przechodzi bezpośrednio nad głową. Dzieje się tak tylko dwa razy w roku – pierwszy dzień wiosny i pierwszy dzień jesieni.

 2. Gdyby oś obrotu naszej planety była nachylona pod kątem 90 stopni do ekliptyki nie mielibyśmy pór roku. Na każdej szerokości geograficznej dzień trwałby zawsze tyle samo czasu, a Słońce zawsze górowało na jednej i określonej wysokości. Taka sytuacja ma na przykład miejsce na Merkurym

 3.    Czy na innych planetach też są równonoce?

Tak, wszystkie planety obracają się pod kątem do swojej płaszczyzny orbity, zatem występują na nich pory roku. Niektóre mają mniejsze wychylenia (jak Merkury, około 2,11 stopni), inne znacznie większe. Ziemska oś wychylona jest o 23,5 stopni, a rekordzistą jest Uran z wychyleniem o 98 stopni. Spójrzcie na to zdjęcie równonocy Saturna, zarejestrowane przez sondę Cassini w 2009 roku. 

4. Które ludzkie konstrukcje zachowują się ciekawie podczas równonocy?

Chichen Itza to piramida na Jukatanie, która w tym czasie jest oblegana przez turystów. Wszystko z powodu pięknego zjawiska, które odbywa się z jej udziałem. Konstruujący ją Majowie zaprojektowali budynek tak by w czasie równonocy kamienie rzucały odpowiednio cień tworząc ciało boga Kukulkan, pierzastego węża. U podstawy piramidy znajduje się rzeźba głowy boga, idealnie wymierzona by cień tworzył wijące się ciało. Zobaczcie to na filmie. 

5. Czy podczas równonocy jajko będzie stać prosto? 

To pytanie nawiązuje do starego chińskiego zwyczaju. Wedle tradycji podczas równonocy postawione na płaskiej powierzchni jajko powinno stać równo, w inne dni oczywiście się przewróci. Zwyczaj ten praktykuje się na początku lutego, zgodnie z kalendarzem lunarnym. Zjawisko ma być spowodowane idealną równowagą ciał niebieskich i naturalnych sił. 

6. Czy w ciągu roku każdy punkt Ziemi dostaje taką równą ilość światła słonecznego?

W miesiącach letnich więcej światła trafia na północną część planety. Powyżej koła podbiegunowego panuje dzień polarny i światło jest tam przez 24 godziny. W zimie natomiast sytuacja się odwraca i panuje tam przez cały czas ciemność. 

Czy zatem można powiedzieć, że ilość światła w ciągu roku się równoważy, szczególnie w miejscach o mniej ekstremalnym położeniu? 
Nie do końca. Ogólnie rzecz biorąc każdy na Ziemi w ciągu roku może zobaczyć tyle samo światła, jednak na samym równiku jest go odrobinkę mniej niż na biegunach. Dlaczego?
Astronom Tony Flanders tłumaczy na łamach Sky & Telescope, że światło na biegunach mocniej się załamuje niż na biegunach niż na równiku. Efektem tego jest widoczne rozciągnięcie dysku słonecznego na niebie (przypomina wielki Księżyc podczas pełni, gdy zbliża się do horyzontu). Zdeformowane przez taki efekt Słońce (a raczej to ile go widzimy z Ziemi) dłużej wschodzi i zachodzi. Według obliczeń podanych przez Flandersa równik przez 50,5% roku jest nasłoneczniony, podczas gdy bieguny przez 51,5% - 53% roku. Oczywiście założywszy naprawdę piękną pogodę – zatem to czysto teoretyczny szacunek. 

7.    W pierwszy dzień wiosny osoba przebywająca na Biegunie Północnym ujrzy słońce na horyzoncie, które   będzie zwiastunek sześciu miesięcy dni nieprzerwanie wypełnionych naturalnym światłem. Osoba znajdująca się na południowym biegunie ujrzy słońce, które zasygnalizuje początek ciemności trwającej pół roku.

8.    Pierwszy dzień wiosny jest początkiem perskiego nowego roku. Świętowanie go trwa przez trzynaście dni i jest głęboko zakorzenione w blisko 3-tysiącletniej tradycji. Perski nowy rok celebruje się w Iranie, na Północnym Kaukazie, w kurdyjskiej części Turcji, północnym Iraku, Afganistanie, Tadżykistanie, Turkmenistanie, Uzbekistanie, Kirgistanie, Kazachstanie i innych rozproszonych populacjach w Azji Środkowej.

9.    Wiosna w Japonii rozpoczyna się wraz z zakwitnięciem pierwszej wiśni. Wiecie, że jej kwitnienie trwa zaledwie tydzień? Wtedy to zaczyna się świętowanie Hanami, które opiera się na podziwianiu urody rozkwitających kwiatów wiśni. Praktyka ta cieszy się w azjatyckim kraju niesłabnącą popularnością i jest znana od wieków. Japończycy z utęsknieniem czekają na to święto, a pierwsze kwitnące wiśnie, które zazwyczaj obserwuje się w marcu lub kwietniu, są pokazywane w ogólnokrajowych mediach.

10.  Znacznie bardziej przypadł nam do gustu sposób świętowania pierwszego dnia wiosny w Bośni. W Zenica gromadzą się wtedy tysiące miłośników jajecznicy na jej festiwalu znanym jako Cimburijada. Danie to jest przygotowywane na ogromnych patelniach, a następnie każdy otrzymuje darmową porcję. Jak wiadomo, jajka są symbolem nowego życia, podobnie jak wiosna wraz, z której początkiem przyroda budzi się z zimowego snu i rozkwita na nowo. Tradycja zajadania się jajecznicą jest w Bośni znana od setek lat.

11.  Na Bali wiosenne przesilenie to jednocześnie początek nowego roku. Nazywany jest Dniem Ciszy. Uroczystości rozpoczynają się na dwa dni przed równonocą. Rytuał Melastii polega na zanurzaniu się w oceanie. W kolejny dzień odbywa się ceremonia egzorcyzmów na rozstajach dróg. Odbywa się parada wielkich, strasznych kukieł. Potem nadchodzi Nyepi - Dzień Ciszy i najważniejsze religijne święto na wyspie.

12.  Równonoc wiosenna na półkuli północnej

Na półkuli północnej więc równonoc wiosenna (marcowa) to moment, w którym Ziemia przekracza punkt na swojej orbicie, w którym promienie słoneczne padają prostopadle na równik i są równocześnie styczne do jej powierzchni przy biegunach, i od tej chwili przez pół roku biegun północny będzie bliżej Słońca niż biegun południowy (Słońce bardziej oświetla północną półkulę Ziemi). Inaczej mówiąc równonoc marcowa jest momentem przecięcia przez Słońce równika niebieskiego w trakcie jego pozornej wędrówki po ekliptyce z półkuli południowej na półkulę północną.

W starym kalendarzu rzymskim równonoc wiosenna była początkiem roku (miesiąca Martius). W 155 p.n.e. przesunięto w Rzymie początek roku urzędowego na 1 stycznia.

W 325 n.e. równonoc wiosenna wypadała 21 marca i ten termin został przyjęty przez sobór nicejski do obliczania daty święcenia Wielkanocy. Niedokładność kalendarza juliańskiego spowodowała, że w XVI w. równonoc przesunęła się na 11 marca. W wyniku wprowadzenia kalendarza gregoriańskiego w 1582 i pominięcia wówczas 10 dni, termin równonocy wypada stale w okolicach 21 marca.

Święta obchodzone w tym dniu: